Leeftijdsgebonden maculadegeneratie

Wat is maculadegeneratie?

Maculadegeneratie is een beschadiging van de gele vlek of macula van het oog. De gele vlek is een klein gebied van het netvlies die ons toelaat om fijne details duidelijk te zien. Maculadegeneratie tast voornamelijk het centrale zicht aan, maar het perifere zicht blijft meestal behouden. Bijvoorbeeld, men kan wel een bus zien aankomen, maar het herkennen van gezichten wordt moeilijk. Dit maakt ook fijn werk dichtbij (zoals lezen, naaien…) moeilijk of onmogelijk. Maculadegeneratie veroorzaakt meestal geen totale blindheid; de meeste patiënten behouden nog wat bruikbaar zicht en kunnen voor zichzelf blijven zorgen.

Wat is de oorzaak van maculadegeneratie?

Meestal is maculadegeneratie het gevolg van veroudering, zoals rimpels of grijs haar krijgen. Daarom noemt men het “leeftijdsgebonden”: het komt vaak voor bij personen ouder dan 75 jaar.  Er is ook zeker een erfelijke factor, waardoor het in sommige families meer voorkomt. Roken is ook een risicofactor.
Er zijn twee vormen van macula degeneratie:

• droge vorm: Het wordt veroorzaakt door opstapeling van afvalstoffen onder het netvlies en geleidelijk afsterven van de lichtgevoelige cellen in de gele vlek. Het zichtverlies gebeurt meestal traag, maar is helaas onomkeerbaar.
• natte vorm: Het wordt veroorzaakt door ingroei van slechte bloedvaatjes ter hoogte van de gele vlek. Deze bloedvaten hebben de neiging om vocht of bloed te lekken en zo de gele vlek te beschadigen. Het zichtverlies kan soms snel evolueren, maar het zicht kan meestal stabiel blijven door behandeling.

Wat zijn de symptomen van maculadegeneratie?

De volgende symptomen kunnen zich voordoen: lezen wordt moelijker en letters schijnen te ontbreken, rechte lijnen worden krom en vervormd, er verschijnt een zwarte vlek centraal in het gezichtsveld. In de begin stadia merkt men dikwijls zeer weinig, maar naar mate de ziekte vordert wordt fijn werk dichtbij steeds moeilijker. Soms wordt slechts één oog aangetast en blijft het zicht van het andere oog gedurende jaren goed bewaard.

Hoe wordt maculadegeneratie vastgesteld?

Een oogarts kan vroegtijdige letsels ter hoogte van de gele vlek ontdekken tijdens een routine oogonderzoek: een heel gedetailleerde scan van het netvlies (OCT scan) kan vroegtijdige letsels ontdekken; soms wordt een fluorescentie-angiografie onderzoek uitgevoerd om abnormale bloedvaatjes op te sporen. Hierbij wordt een kleurstof in de aders van de arm ingespoten en wordt met foto’s de doorbloeding van het netvlies onderzocht. Na het onderzoek kan de huid geel verkleuren en is de urine donkergeel gedurende 2 dagen. Aangezien een vroegtijdige detectie kan leiden tot een betere behandeling is een regelmatig preventief oognazicht aan te raden, zeker na de leeftijd van 65 jaar.

Hoe wordt dit behandeld?

Droge maculadegeneratie kan momenteel nog niet behandeld worden, maar de evolutie is meestal traag. Er zijn ook verschillende low-vision hulpmiddelen beschikbaar om het resterende zicht optimaal te benutten (zoals loupes, sterke leeslampen, boeken met vergrote druk, enz.) Bij natte macula degeneratie wordt meestal een kleine hoeveelheid medicatie in de achterste holte van het oog geïnjecteerd om de nieuwe bloedvaatjes (van slechte kwaliteit) af te remmen. Deze injecties dienen regelmatig herhaald te worden om het zicht stabiel te houden. Lees meer over Intravitreale injecties.